Kolayca bozulabilen; fakat yemeklerde sık sık kullanılan gıdaların başında kıyma geliyor. Son tüketim tarihi geçmemiş olsa da kimi zaman kokusundan kimi zaman renginden kıymaları kullanıp kullanmamakta tereddüde düşebiliyoruz. Çünkü kıyma, yanlış şekilde saklandığında çok kısa süre içerisinde bozulmaya başlayabiliyor.
Kıymanın Bozulduğu Nasıl Anlaşılır? (4 Basit Anlama Yöntemi)
Evde ya da dışarda yemek yaparken sıklıkla kullanılan kıymanın bozuk olup olmadığı birkaç farklı yol ile anlaşılabilir. Bunları başlıca 4 ana maddede sıralayabiliriz:
1 - Renk : Renk özellikle et ürünlerinde son derece önemlidir ve kıymanın bozulup bozulmadığını kontrol etmenin ilk yolu da rengine bakmaktır. En belirgin değişimler renkte başlar ve normal şartlarda kıymanın rengi parlak kırmızıdır. Uzun süre bekleyen kıymanın rengiyse canlı kırmızıdan uzaklaşıp grileşmeye başlar. Eğer kıymanız soluk bir görünümdeyse ve tamamen grileşmişse büyük ihtimal bozulmuştur ve kullanılmaması daha doğrudur.
2 - Kıvam : Eğer kıymanın rengine baktığınızda bozulup bozulmadığı hakkında net fikir edinemediyseniz kıvamına bakabilirsiniz. Dokunarak test edebilirsiniz. Öncelikle ellerinizi iyice temizleyin ve kurulayın. Ardından parmak uçlarınızla kıymadan bir parça alın ve bastırın. Parmaklarınızla bastırdıktan sonra parmaklarınızı birbirinden ayırın. Eğer parmaklarınızı birbirinden ayırdığınızda cıvık, yapışkan, yumurta akı gibi uzayan veya sıvı bir kalıntı kaldıysa büyük ihtimal kıymanız artık bozulmuştur.
Taze kıyma sıkıldığı zaman parçalanır ve nispeten sert bir kıvamdadır. Fakat yapışkan, cıvık bir yapı bozulma bakterilerinin varlığına işaret edebilir. Bakterilerin başka yerlere sıçramaması adına bozulmuş kıymaya dokunulduktan sonra eller yine dikkatli şekilde yıkanmalıdır. Kıvamındaki bu değişiklik çiğ kıymada ya da pişmiş kıymada olması hiç fark etmez. Taze kıyma parça parça olup elinizde uzayan bir sıvı, yapışkan doku bırakmazken bozulmuş kıymada bunlarla karşılaşırsınız.
3 - Koku : Kıymanın bozuk olup olmadığını anlamanın bir diğer yolu onu koklamaktır. Aslında en basit ve en hızlı yöntemlerden de birisidir. Çünkü bozulmaya başlayan kıymanın ilk değişimlerinden birisi kokusunda başlar. Bozuk kıyma taze kıyma gibi kokmayıp ekşimsi bir kokuya sahiptir. Hatta bozulma biraz daha ileri seviyeye giderse oldukça yoğun bir koku oluşur. Eğer kıymanın klasik kıyma kokusundan farklı bir kokudaysa şüphelenmeniz için yeterlidir.
Koku testini hem çiğ hem de pişmiş kıymada kullanabilirsiniz. Taze kıymanın kokusu çok kolay anlaşılmasa da bozulmuş kıymanın kokusu çok keskindir. Çürük bir kokusu vardır ve et türlerinin tamamındaki bozulmalarda rahatsız edici bir koku oluşur. Eğer keskin, çürük bir koku alıyorsanız artık yemenin güvenli olmadığını düşünebilirsiniz. Bozulan kıymadaki koku değişiminin ana nedeni bozulma bakterilerinin çoğalmasıdır. Lactobacillus spp. Tarzı bakteriler kokuyu değiştirirken Pseudomonas spp. Gibi bakteriler tadı da etkileyebilir. Dolayısıyla ekşimiş koku geliştirmiş bir kıyma artık bozulmuştur ve onu yemek tehlike arz edebilir.
4 - Tarih : Son kullanma ve satış tarihlerini kontrol etmek kıymanın bozulup bozulmadığını anlamak için ek önerge olarak kullanılabilir. Son satış tarihi bir ürünün ne kadar sürede satılabileceğini gösterir. Eğer satın alacağınız kıymanın son kullanım tarihi yaklaşmış, hele de geçmiş ise almamanız ya da iade etmeniz en doğru çözümdür.
Kıyma Ne Kadar Dayanır? Ne Zaman Bozulmaya Başlar?
Kıymanın ne zaman bozulmaya başlayacağı tamamen çevresel etkenlere bağlıdır. Eğer satın aldığınız kıymayı oda sıcaklığında ya da araba bagaj gibi çok sıcak bir ortamda uzun süre bekletirseniz bakteri oluşumları başlayabilir ve bozulabilir. Oda sıcaklığında bir kıyma paketinin bekleme süresi en fazla 2 saattir. İki saatten sonra et değişim sürecine girer ve müdahale edilmediği taktirde rengi, kokusu, kıvamı değişmeye başlar.
Kıymanızı buzdolabına koyarsanız bakteri oluşumunu durdurmaz, sadece yavaşlatırsınız. Eğer 2 gün içinde kıymanızı kullanacaksanız buzdolabının normal saklama alanına koyabilirsiniz. Bu süre zarfında bakteri oluşumu yavaşlatılmış olacaktır. Fakat ne kadar erken dondurulursa bakteri üremesi o kadar hızlı durdurulmuş olur.
Kıymanın Bozulmaması İçin Ne Yapmak Gerekir?
Kıyma kolay bozulmaya meyilli bir gıdadır. Eğer yeni aldıysanız ve bozulmadan uzun süre kullanmak, saklamak ve güvenle tüketmek istiyorsanız birtakım hususlara dikkat etmekte fayda var. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
Satın alınan kıyma pakedi çizik, yırtık, delik olmamalıdır. Çünkü yırtık ya da delik, kıymanın hava almasına neden olur. Hava ile temas kıymanın bozulma süresi kısaltır.
Kıyma asla oda sıcaklığında bekletilmemelidir. Oda sıcaklığında bekleme süresi en fazla iki saat olmalıdır. Bu süreyi asla aşılmamalıdır.
Eğer kıymanızı kısa sürede tüketecekseniz buzdolabında saklayabilirsiniz. Ancak 2 gün içinde tüketilmeyecekse buzdolabında da bozulabilir.
Buzdolabında bekletecekseniz ısı ayarının 4 derece ve altında olduğundan emin olmalısınız.
İki gün içinde tüketmeyecekseniz ve daha uzun süre güvenle tüketmek istiyorsanız buzdolabında değil, buzlukta saklamalısınız. Paketi açılmamış vaziyette buzluğa attığınız taktirde kıymanızı 4 ay boyunca güvenle saklayabilirsiniz.
Buzlukta ya da derin dondurucuda saklayacağınız kıymanın hava almaması için folyo ile sarabilir ya da dondurucu poşetlerine paylaştırabilirsiniz. Eğer farklı zamanlarda alıp dondurduğunuz kıymalarınız varsa dondurduğunuz tarihleri üzerine yazarak önce eski tarihlileri kullanabilirsiniz.