Süt insanların bebeklikten itibaren tükettikleri, sağlık açısından da tüketmeleri gereken bir besindir. Pek çok farklı gıdanın da kaynağı olabilen süt özellikle içilerek ve farklı gıdalara eklenerek tüketilmektedir. Fakat süt aynı zamanda çok kolay bozulabilen, bozulduğunda çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilen bir besindir.
Sütün Bozulup Bozulmadığı Nasıl Anlaşılır? (5 Basit Anlama Yöntemi)
Bozuk sütü anlamanın 5 farklı yolu vardır ve bunlara dikkat edilerek sütün tüketime uygun olup olmadığı tespit edilebilir:
1 - Rengi : Bir sütün bozulup bozulmadığını anlamanın ilk yolu rengidir. Normalde beyaz olan sütün rengi sarılaşmaya başlamışsa bozulmuş olma ihtimali yüksektir. Süt, bekleme süresi uzadıkça mavi ve kırmızı renge dönüşebilir. Yine sütün üzerinde kendiliğinden köpüklenmeler başlamışsa bu da bozulduğuna işarettir.
2 - Kokusu : Sütün bozulmasıyla birlikte değişen özelliklerinden birisi kokusudur. Kötüleşmeye başlayan süt ekşimeye başlar. Bu nedenle koklandığında süt balık gibi kokuyorsa ya da kötü kokular geliyorsa tüketilmemelidir.
3 - Kıvamı : Süt normal şartlarda akıcı bir kıvamdadır. Fakat bozulmaya başladıkça sütün kıvamı yoğunlaşmaya başlar. Çok uzun süre beklemesi halinde yoğurt kıvamına gelir. Ayrıca bozulmuş süt pişirilmeye başlandığında ya dibe çöker ya da topaklanma meydana gelir.
4 - Tadı : Sütün en özel yanlarından birisi tadıdır. Eğer sütün tadı her zamankinden farklı ise bu bozulmuş olduğuna yorulabilir. Meyveli sütlerde her ne kadar tat farklılıkları mevcut olsa da bozulan sütün tadı acı, ekşi ya da yanıksı olacaktır. Bu da kesinlikle ilk içişten itibaren kişide rahatsız edici bir etki oluşturacaktır.
5 - Ambalajı : Ambalaj günlük sütte bozuk ya da taze olmaya dair herhangi bir fikir vermez. Ancak marketlerde satılan sütlerin ambalajında bombe varsa, bu durum risktir. Ambalajdaki süt hava almamalıdır ve herhangi bir şekilde hava almış ise bombe yapar, ambalaj şişer. Bu durum içte de sütün bozulduğuna, bakteri ve organizmaların oluştuğuna işarettir. Marketlerde son tüketim tarihi geçmemiş dahi olsa ambalajı bombe yapan, şişen sütler satın alınmamalıdır.
Süt Bozulmadan Ne Kadar Dayanır? Ne Zaman Bozulmaya Başlar?
Süt ömrü kısa bir besindir. Bu sebeple tüketilirken bozuk olup olmadığına dikkat edilmelidir. Sütün ne kadar sürede bozulduğu ise sütün türüne göre değişmektedir.
Çiğ süt işlem görmemiş süttür ve bozulma süresi oldukça kısadır. Sağıldıktan sonra oda sıcaklığında 4 ila 6 saatten fazla kalması halinde çiğ süt bozulmaya başlayacaktır. Eğer çiğ süt buzdolabında saklanırsa 12 ila 24 saat arasında tüketilebilir. Aksi takdirde bozulmaya başlayacaktır.
Çiğ süt sağımdan sonra kaynatılırsa oda sıcaklığında 6 ila 12 saat boyunca kalabilir. Buzdolabındaysa 4 gün boyunca bozulmadan saklanabilir.
Pastörize günlük süt pastörize edilmiş ve cam kavanozlarda satılan sütlerdir. Henüz açılmamışsa pastörize günlük süt oda sıcaklığında 2 gün bozulmadan muhafaza edilebilir. Buzdolabındaysa ağzı kapalı halde 10 güne kadar herhangi bir bozulma olmadan kalabilir.
Eğer pastörize günlük sütün kapağı açılmışsa hava ile temas eder. Bu durumda oda sıcaklığında 4 saat sonra bozulmaya başlar. Buzdolabındaysa 3 gün kalabilmekte, ardından bozulmaya başlamaktadır.
UHT süt yüksek sıcaklıkta içindeki mikroorganizmaların öldürüldüğü süte verilen isimdir. Bu sebeple diğer süt türlerine göre daha uzun süre bozulmadan kalabilmektedir.
UHT sütün paketi açılmadıysa oda sıcaklığında 3 ila 4 ay bozulmadan kalabilir. Paketi açıldı ve havayla temas ettiyse oda sıcaklığında 3 gün içerisinde tüketilmelidir. Buzdolabında saklanıyorsa 10 gün güvenle tüketilebilir.
Bozuk Süt Kaynatılırsa Ne Olur?
Bozuk sütü çiğken tespit etmek mümkün olduğu gibi kaynatılırken de tespit edilebilir. Bozulmuş süt kaynatılmaya başlandığında çeşitli reaksiyonlar ortaya koyar. Dolayısıyla yukardaki maddelerden bir sütün bozuk olup olmadığı netleştirilememişse kaynatılarak sonuçları gözlemlenebilir.
Kısık ateşte kaynatılan bozuk süt, dipte çökme ve topaklanma yapar. Bu durumda süt tüketilmemelidir. Sütün kesilmesi uzun süre bekletilmesinden ya da yanlış kaynatılmasından kaynaklanabilir. Bu nedenle her kesilme bozuk olduğu manasına gelmez. Örneğin sütün kaynatıldığı tencerede deterjan kalıntıları varsa kesilme oluşabilir.
Sütün Bozulmaması İçin Neler Yapılabilir?
Sütün bozulmaması için doğru koşullarda saklanması gerekir. Saklama koşulları ve detayları süt türüne göre değişir. Çiğ olarak alınan süt evde muhafaza edilirken pastörize edilebilir. Pastörize işlemi uygulamak için 70-72 dereceye kadar kaynatılmalı, ardından bu sıcaklıkta 20 dakika boyunca kaynamaya devam ettirilmelidir. Böylece zararlı mikroorganizmalar ölecek, sütün besin değerinde herhangi bir kayıp olmayacaktır.
Pastörize edilen süt, oda sıcaklığına gelene kadar soğutulmalıdır. Ardından buzdolabına konulabilir. Sütün saklanacağı kaba da dikkat edilmelidir. Saklanırken cam kavanozlar en sağlıklı olandır. Ayrıca ağzı sıkı kapatılan kaplar kullanılmalı, mümkün olduğunca plastik kaplardan uzak durulmalıdır. Pastörize edilen sütler 3 gün boyunca tüketilebilir. Böylece bir günlük tüketim süresi üç güne çıkarılmış olur.
Satın alınan sütler buzdolabının raflarında saklanmalıdır. Çoğu zaman kapakta saklansa da raflar daha serin ve daha sabit sıcaklıkta olduğunda sütler için daha idealdir.
Sütlerin daha uzun süre bozulmadan kalmasının yolu dondurmaktan geçmektedir. Çiğ süt sağıldıktan sonra oda sıcaklığına indirip buzluğa atılabilir. Kaynatılıp oda sıcaklığında soğutulduktan sonra buzlukta dondurulabilir. Aynı şekilde satın alınan sütler de kısa sürede tüketilmeyecekse buzlukta dondurularak daha uzun süre muhafaza edilebilir. Buzlukta, sabit sıcaklıkta 4 aya kadar muhafaza edilebilir. Fakat çözdürüldükten sonra yeniden dondurulmamalıdır. Buzlukta saklanan sütler cam şişelere konulmamalıdır. Aksi takdirde cam kapların patlama riski olabilir.
Afiyet olsun
Videolu Tariflerimiz de Harika! Aşağıdan Hemen İzleyebilirsiniz:
Bu Tariflere de Göz Atmak İster misiniz?