Balık insan sağlığı için son derece önemli bir besindir. Fosfor, B12 ve daha pek çok vitamini bünyesinde barındıran, zihni güçlendiren balık, eylül ayı geldiğinde reyonlardaki yerine alır ve sofralara bin bir türlü tarif halinde gelmeye başlar. Ancak balık aynı zamanda kolay bozulabilen, bozulduktan sonra gıda zehirlenmesi gibi olumsuzluklara neden olabilen bir besindir. Günümüzde daha uzun süre tazeliğini koruması için pek çok yöntem geliştirilmiş olsa da her zaman bu yöntemler işe yaramayabilir.
Taze Balık Nasıl Anlaşılır? (8 Basit Anlama Yöntemi)
Bozuk balık ise sekiz farklı yöntemle kolayca anlaşılır. Bu yöntemler ve detayları şöyle sıralanabilir :
1 - Kokusu :Taze balıkta deniz kokusu olacak, balığın kendine has kokusu bulunacaktır. Fakat bozuk balığın kokusu ekşimsidir. Eğer balıktan deniz ve yosun kokusu alınamıyor, bunun yerine ekşi bir koku alınıyorsa bozulmuş olduğuna işarettir.
2 - Gözleri : Bir balığın bozuk olup olmadığını tespit etmenin en kolay yollarından birisi gözleridir. Gözler tazelik hakkında net bilgi verebilir. Taze balığın gözleri canlı ve parlak iken bayat balık solgun bakar. Göz çevresinde az da olsa kanamaya rastlanabilir. Kanlı gözleri olan balıktan uzak durulmalıdır. Gözleri çökmüş, kornea tabakası kremamsı, adeta katarakt gibi göz bebekleri olan balıklar bozuktur.
3 - Dokusu : Taze balığın dokusu serttir. Fakat bozuk, bayatlamış balığın dokusu yumuşaktır. Satın alınırken balığa dokunulabilir ve yumuşak bir dokudaysa uzak durulabilir. Bunun için sadece ortasına parmakla bastırmak yeterlidir. Sertlik mevcutsa gönül rahatlığıyla satın alınabilir ve tüketilebilirken parmak izi balığın üzerinde kalıyor, balığın dokusu eski haline geri dönmüyorsa bozulmuş olabilir.
4 - Pulları: Balıkların pulları bozuk olup olmadığı hakkında fikir verir. Taze balığın pulları derisine son derece bağlıyken elle dokunulduğunda pullar dökülüyorsa taze olmadığına yorumlanabilir. Parlak ve yapışık pullara sahip balıklar tazeyken bozuk balıklarda pullar mat ve dökülmeye meyillidir.
5 - Rengi :Renk bir balığın tazeliği ya da bozukluğu hakkında fikir veren önemli detaylardan birisidir. Taze balık gün ışığında parlak bir görünüme sahip iken pullarında, gözlerinde parlaklık olmayan balık taze değildir. Sık renk geçişleri bulunan ve solgun renkteki balıklar alınmamalıdır. Ayrıca balık türlerine göre renk farklılıkları olabilir. Mesela taze somon balığının eti parlak pembemsi ya da turuncu olacak, beyaz çizgiler belirgin bulunacaktır. Ancak hangi renkte olursa olsun parlak olmayan balıkların bozulmuş olma ihtimali yüksektir.
6 - Solungaçları :Bir balığın taze ya da bozuk olup olmadığı konusunda fikir veren detaylardan birisi solungaçlarıdır. Taze balığın solungaçları kapalı olacağı gibi rengi de koyu kırmızı olacaktır. Özellikle hamsi gibi balıklarda solungaçlar son derece önemli olup bazı balıkçılar solungaçları boyayabilmektedir. Bu da güvenilir yerlerden alım yapmayı gerektirmektedir.
7 - Duruşu :Balıkların duruşu esnek bir şekildeyse bayat ve bozuk olduğuna işarettir. Taze balığın duruşu daima düzdür. Dik duran balıklar da tazelik – bayatlık konusunda fikir verecektir. Özellikle gövde ve kuyruk kısımlarına dikkat etmek yeterlidir. Fakat dil balığı, tavuk balığı, mezgit gibi balıkların etleri yumuşak olduğundan duruşundan tazeliği ya da bozukluğu anlaşılamaz.
8 - İç organları:Balıkların bozulmadan ilk etkilenen bölgeleri iç organlarıdır. Eğer balık bozulmuşsa çok daha şiş olacaktır ya da çökük olacaktır. Çok uzun süre beklemeden dolayı bozuk balığın karnı şiş olacak, hatta karın kısmından dışkısı görünebilecektir. Taze balığın ise karın kısmı temiz olacaktır.
Balık Ne Kadar Dayanır? Ne Zaman Bozulmaya Başlar?
Balığın lezzetli ve sağlıklı kalabilmesi için mutlaka doğru koşullarda saklanması gerekir. Doğru tekniklerle saklanmadığı zaman balıklar kısa sürede kokmaya, bozulmaya başlayacak ve bu da ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecektir. Bu durumlara maruz kalmamak adına balıklar en iyi şekilde saklanmalıdır.
Buzdolabında 4 dereceli raf ortamında balıklar 3 gün saklanabilir. 0 ila -5 dereceli buzluklarda bu saklama süresi 14 güne kadar çıkabilir. -18 derecede ise 6 aya kadar muhafaza edilebilir.
Temizlenip yıkanan balıklar naylon torbayla buzluğa atılmamalıdır. Naylon poşet balığın hava almasını önler. Bunun yerine strece sarılıp buz üzerine yatırılabilir. Kış aylarında oda sıcaklığında bir balık 24 saat boyunca saklanabilir. Fakat yaz aylarında buzdolabı dışında saklama süresi çok daha kısalır.
Balığın Bozulmaması İçin Ne Yapmak Gerekir?
Şoklama balığı en uzun süre muhafaza etmenin bir yoludur. Şoklama işlemi için balık dorudan buzluğa yerleştirilmelidir. Buzluğa balıklar yan yatırılarak yerleştirilebilir. Bu durumda özellikle elektik kesintisi olmamasına dikkat edilmelidir.
Tuzlama balığın bozulmaması için uygulanacak bir diğer saklama yöntemidir. Tuzlanan balık diriliğini kolaylıkla muhafaza edebilir. Bunun için derin dondurucuya konulmadan önce balık tuzlanır. Tuzlama için kaya tuzu ya da sofra tuzu tercih edilebilir.
Balıkların buzluğa atılmadan önce bir saat kadar buzdolabında bekletilmesi suyunu ve tazeliğini korumaya yardımcı olur. Bir saat buzdolabında bekletildikten sonra tuzlanarak buzluğa atıldığında hem balık kurumamış hem taze kalmış olur.
Balıkların bozulmasına en çok neden olan uygulamalardan birisi buzluktan çıkartıp oda sıcaklığında bekletmektir. Buzluktan çıkarılan balık, buzdolabının raflarına konularak bekletilmeli ve bu sayede çözdürülmelidir.
Balık derin dondurucudan çıkarılıp çözdürülen balıklar yeniden buzluğa atılmamalıdır. Aksi taktirde sağlık açısından büyük risk oluşturur. Çözdürme işleminden sonra balık bakteri oluşumuna maruz kalabilir ve bu da gıda zehirlenmesiyle sonuçlanabilir.
Afiyet olsun
Videolu Tariflerimiz de Harika! Aşağıdan Hemen İzleyebilirsiniz:
Bu Tariflere de Göz Atmak İster misiniz?